Η Οδηγία “Stop-the-Clock” και ο χρόνος που δεν σταματά

Οι κανονιστικές εξελίξεις για τις Εκθέσεις Βιωσιμότητας και ο ρόλος των αναφορών του United Nations Global Compact 

Σε μία περίοδο όπου οι γεωπολιτικές, οικονομικό-κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν, μεταξύ άλλων, αβεβαιότητα και πρωτόγνωρες – για αυτήν τη γενιά – συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωράει σε μία κανονιστική απλοποίηση που αφορά μία σειρά ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών, οι οποίες σχετίζονται με τις εταιρικές αναφορές για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Μένει να φανεί κατά πόσο η απλοποίηση των απαιτήσεων σχετικά με τις αναφορές βιώσιμης ανάπτυξης για περίπου 50.000 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα συνεισφέρει τελικά στον περιορισμό του βάρους των αναφορών για τις επιχειρήσεις, χωρίς να αποσπάσει την προσοχή τους από την αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, τόσο της παρούσας γενιάς, όσο και των επόμενων.

Πιο συγκεκριμένα, στις 16 Απριλίου 2025 δημοσιεύτηκε η Οδηγία ‘Stop-the-Clock’ στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Με την επιφύλαξη της μεταφοράς από τα κράτη μέλη στην εθνική τους νομοθεσία, η συγκεκριμένη Οδηγία αναβάλλει τις ημερομηνίες εφαρμογής για ορισμένες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας και δέουσας επιμέλειας, καθώς και την προθεσμία για τη μεταφορά των διατάξεων δέουσας επιμέλειας. Πιο συγκεκριμένα:

Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD):

• Wave 2 (μεγάλες εταιρείες της ΕΕ): θα υποβάλουν πλέον έκθεση βιωσιμότητας το 2028 για το οικονομικό έτος 2027 (δηλαδή, αναβολή 2 ετών).
• Wave 3 (ΜμΕ): θα υποβάλουν πλέον έκθεση βιωσιμότητας το 2029 για το οικονομικό έτος 2028 (δηλαδή, αναβολή 2 ετών).
• Καμία αλλαγή για το Wave 1 (εταιρείες που υποχρεούνταν ήδη από την Οδηγία NFRD) και το Wave 4 (εταιρείες εκτός ΕΕ) που αναμένεται να υποβληθούν το 2025 και το 2029 αντίστοιχα

Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CS3D):

• Η προθεσμία μεταφοράς στα εθνικά δίκαια αναβάλλεται κατά ένα έτος, έως τις 26 Ιουλίου 2027.
• Wave 1 (εταιρείες με περισσότερους από 5.000 υπαλλήλους και 1,5 δισ. ευρώ τζίρο): θα πρέπει να συμμορφωθούν από τις 26 Ιουλίου 2028 (δηλαδή, καθυστέρηση 1 έτους).
• Καμία αλλαγή για το wave 2 (εταιρείες με περισσότερους από 3.000 εργαζομένους και 900 εκατ. ευρώ κύκλο εργασιών) και το wave 3 (εταιρείες άνω των 1.000 εργαζομένων και 450 εκατ. ευρώ κύκλου εργασιών), που απαιτείται να συμμορφωθούν από τις 26 Ιουλίου 2028 και τις 26 Ιουλίου 2029, αντίστοιχα.

Η Οδηγία ‘Stop-the-Clock’ τέθηκε σε ισχύ στις 17 Απριλίου, την επομένη της δημοσίευσής της, και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

Στις 16 Απριλίου, το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (μέσω της Επιτροπής JURI), ξεκίνησαν επίσημες, ξεχωριστές συζητήσεις σχετικά με την Οδηγία «Περιεχομένου» (Content Directive) για το Πακέτο “Omnibus”. Η Οδηγία θα περιλαμβάνει ουσιαστικές τροποποιήσεις των CSRD και CS3D για την απλοποίησή τους και τον καθορισμό της αλληλεπίδρασής τους με το EU Taxonomy. Το Συμβούλιο ευελπιστεί να φτάσει σε συμφωνία σχετικά με τις θέσεις του έως το τέλος Μαΐου 2025. Οι βασικές προθεσμίες για το ευρωκοινοβούλιο, περιλαμβάνουν τις 23-24 Ιουνίου 2025 για την παρουσίαση της πρότασης, την 27^η Ιουνίου 2025 για την υποβολή προτάσεων τροποποίησης και την 22^α Οκτωβρίου για την τελική ψηφοφορία στην Ολομέλεια.

Παράλληλα, έπειτα από τη δημοσίευση των προτάσεων του Πακέτου Omnibus τον Φεβρουάριο του 2025, η EFRAG επιφορτίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την απλοποίηση της πρώτης δέσμης (Set 1) των Ευρωπαϊκών Προτύπων Αναφορών Βιώσιμης Ανάπτυξης (ESRS). Ο οδικός χάρτης της EFRAG, με ορίζοντα τον Οκτώβριο 2025, διαμορφώνεται ως εξής:

Οι αναφορές CοP & CοE του UN Global Compact

Στο πλαίσιο αυτής της απλοποίησης, το εύρος των εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίες θα είναι υπόχρεες για αναφορές βιώσιμης ανάπτυξης, αναμένεται να μειωθεί σημαντικά (από περίπου 50.000 επιχειρήσεις, σε περίπου 8.000). Όσες, λοιπόν, εταιρείες δεν είναι υπόχρεες το 2026 ή και το 2027, θα πρέπει να αναλογιστούν κατά πόσο έχει αξία για τις ίδιες να προβούν σε μία εθελοντική αναφορά σχετικά με την επίδοση και την πρόοδό τους ως προς τη συνεισφορά τους στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η «Αναφορά Προόδου» – Communication on Progress (CoP)  – είναι μία σημαντική ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να επικοινωνήσουν τον τρόπο με τον οποίο δεσμεύονται σε σχέση με τις  Δέκα Αρχές του UN Global Compact και τους SDGs, παρουσιάζοντας, έτσι, προς τα ενδιαφερόμενά τους μέρη το πώς συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Πρόκειται για μια ετήσια και υποχρεωτική απαίτηση για όλες τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο UN Global Compact υποστηρίζοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.

Αντίστοιχα, για να αποδείξουν τη συνεχιζόμενη δέσμευσή τους και την υποστήριξή τους  στις Δέκα Αρχές του UN Global Compact, οι φορείς πρέπει να υποβάλλουν ανά διετία την «Αναφορά Δέσμευσης» – Communication on Engagement (CoE). Το CoE αποτελεί την απτή απόδειξη της διαρκούς δέσμευσης του φορέα στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης λειτουργίας του περιλαμβάνοντας την πρόοδο σε συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο της αποστολής του. Έχει ευέλικτη μορφή και μπορεί να προετοιμαστεί σε οποιαδήποτε γλώσσα.

Αν και η Οδηγία “Stop-the-Clock” προβλέπει όντως την απλοποίηση αναφορών και δίνει περισσότερο χρόνο στις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για εκθέσεις βιωσιμότητας με συγκεκριμένα πρότυπα αναφοράς, είναι σημαντικό να γίνει εξίσου απλό και κατανοητό ότι ο χρόνος δεν σταματάει ούτε για τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά ούτε και για τα φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την απώλεια της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

Κιάρα Κόντη

Αντιπρόεδρος Δ.Σ., UN Global Compact Network Greece
Ετήσια Ειδική Έκδοση  CSR & ESG Reports, 12/05/2025